Farkındalık sözcüğüne bugünlerde sık sık rastlıyor olabilirsin. Hadi, bu kavramın ne olduğunu senin için açıklayalım.Çoğu zaman zihnimiz sürekli düşünceler, fikirler, senaryolar üretmekle meşguldür ve kafamızda yapılacaklar listemizi, yapacağımız bir sonraki işi ya da pek çok ihtimali düşünür dururuz. Özellikle de sürekli elektronik aletlere gömülü olduğumuz ve çokça stres unsuru barındıran güncel koşullarda zihnimiz çılgınlar gibi düşünce üretiyor olabilir, ki bu da pek çok mental sorunun kökenini oluşturur. Zihninden geçen düşünceleri, herhangi bir anda bedeninde neler olduğunu fark etmeye başladığında bu çılgın hız trenini durdurma ve kendi akışının kontrolünü ele alma şansın olur. Fakat onu durdurabilmenin yanı sıra bu farkında olma halini istemli şekilde aktive edebilmek için zihnimizi eğitmeye ihtiyaç var.Bu istemli ve bilinçli şekilde farkında olma haline “farkındalık”(mindfulness) diyoruz.Yaşadığımız her anın içinde acılar ve mücadele olduğu kadar iyiliği de görebilmeyi umarız. Peki, iyilik yapmanın ve nazik olmanın sana iyi geldiğini biliyor muydun? Nezaket hali sadece diğerlerine değil, kendine de yaptığın bir iyilik. Diğerkamlık, yani kendini değil aynı alanı paylaştığın ötekilerin ihtiyaçlarını ve iyiliğini merkeze almak, bize kendimizi iyi hissettirir.Nezaketli olmak, içimizde bir yerde “İyi bir şey yaptım.” dedirten derin bir his oluşturur. Biyokimyasal düzeyde ise nezaketli eylemler beyindeki dopamin salınımını tetikler ve tatmin hissi yaratır. İyilik yaptığımızda oluşan sıcak ve samimi hisler sana da tanıdık olmalı! Bu sıcaklık hissi bedenimizde oksitosin üretimini tetikler. Oksitosin, kan basıncını düşürerek kalbi koruduğu için “kalp koruyucu hormon” olarak da bilinir. İyilik eylemleri arttıkça oksitosin seviyesi yükselir ve bu kalp sağlığın için eşsiz bir destektir. Daha da ötesi oksitosin, kardiyovasküler sistemdeki serbest radikalleri ve inflamasyon seviyelerini azaltır, böylece yaşlanmayı yavaşlatır. Araştırmalar, merhamet duygusunun, kalp atış hızını düzenleyen ve aynı zamanda inflamasyon seviyelerini kontrol eden vagus sinirinin aktivitesi ile güçlü bir bağlantısı olduğunu gösteriyor. Çevremize karşı iyi ve nazik olduğumuzda, başkalarına da ilham veririz ve araştırmalar gösteriyor ki bu etki dalga dalga tüm topluma yayılıyor. Bir çakıl taşının suya düştüğünda yarattığı dalgalar gibi iyiliği yaymış oluyoruz. Bu dalgalar değdikleri herkesin hayatına iyiliği ve nezaketi götürüyor.Nezaketli olmayı farkındalıkla yaptığın zaman son sürat mental sorunlara doğru yol alan o hız trenini yalnızca durdurmakla kalmaz, aynı zamanda direksiyonun başına geçmiş ve yönünü güven, sevgi ve paylaşım dolu bir hayata çevirmiş olursun. Farkındalık sezgisel olabilir, fakat öğrenilebilir de. Sezgisel farkındalık, anın farkında olma ve bütünleşmeyi doğal olarak hissetmektir. Öğrenilmiş farkındalık genellikle meditasyon yoluyla kazanılır. Meditasyon bilinçli olarak zihnimizden geçen düşünceleri fark etme ve tam o ana odaklanmanın pratiğidir. İster sezgisel ister öğrenilmiş olsun, farkındalık ile bulunduğumuz anda kalmayı daha kolay beceririz. Yapılan araştırmalar farkındalığın daha iyi iletişim, daha düşük duygusal stres ve ilişkilerde olumlu bir değişiklik yarattığını ortaya koyuyor. Ayrıca farkındalığın çiftlerin ilişkilerini olumlu yönde etkilediğini ve taraflarda yüksek ilişki memnuniyeti sağladığını da gösteriyor. Farkındalığı yüksek insanlar, empati, duygusal beceriler ve strese dayanıklılık gibi özellikleri sayesinde daha sağlıklı ve uzun süreli ilişkiler kurabiliyorlar.
Günlük Hayatta Farkındalıkla İyilik Yapmanın 5 Kolay Yolu
1. Sihirli sözcükleri unutma
“Lütfen” ve “Teşekkür Ederim” demeyi sen de anne babandan öğrenmiş, hatta çocuklarına da öğretiyor olabilirsin. Ne var ki sık sık bunu yapmayı unutuyoruz. Kiminle konuşursan konuş, ister bir görevli, istersen bir arkadaşınla hatta rastgele bir yabancı olsun, bir şey istediğinde “lütfen” demeyi unutma. “Lütfen” sözcüğü isteğin tonunu değiştirir. Bir talepte bulunmak yerine, karşındakinin varlığını takdir eder ve yardım istemiş olursun. Bu istek hızla karşılık görür. Teşekkür de benzeri bir etki yapar. “Teşekkür ederim” dediğinde bir eylem veya hizmet için minnettarlığını ifade etmiş, karşıdakinin çabasını takdir etmiş ve ona verdiğin değeri göstermiş olursun. Kimse kendini önemsiz hissetmek istemez ve kullanacağın bu iki sihirli ifade önem vermenin, karşıdakinin gününü güzelleştirmenin iki kısacık yoludur.
2. Yabancılara gülümse
Biri sana gülümsediğinde ne hissediyorsun? Çoğunlukla gülümsemeler sıcaklık ve mutluluk kaynağıdır ve aynı zamanda bulaşıcıdır. Duyusal-motor uyarılma nedeniyle, genellikle karşımızdakinin yüz ifadelerini taklit ederiz. Yani birinin gülümsediğini gördüğümüzde, genellikle biz de gülümseriz. Her durumda gülümsemek, günü daha iyi yaşamanın en kolay ve kestirme yoludur. Gülerken üzgün olmak fizyolojik olarak neredeyse imkansızdır üstelik! İşte bu yüzden, güzel duyguları ve o harika gülümsemeni başkalarıyla paylaş. Tanıdığın insanlara daima gülümse, hatta kendini aş ve tanımadıklarına da gülümse!
3. Sarılmak konusunda cimri olma!
Tıpkı gülümseme gibi, dostça bir kucaklaşma da gününü aydınlatır! Şöyle içten bir sarılma insanın moralini yükseltir; sevildiğini, takdir edildiğini hissettirir ve zor bir günü kolaylaştırır. Bu basit sevgi eylemi aslında bizi kimyasal olarak da etkiler. Esaslı bir kucaklaşma vücudunu oksitosin ile doldurmanın en hızlı yoludur. Aynı zamanda sevgi hormonu olarak da bilinen bu madde sinir sistemini yatıştırır ve olumlu duyguları arttırır. Kısacası hem birini iyi hissettirmek hem de kendi modunu yükseltmek istiyorsan, hiç durma sarıl!
4. Bir yabancıya yardım et
Sadece kapıyı arkandan gelen için tutman, kahve getirmen, öğle yemeğini paylaşman veya ihtiyacı olan birine şemsiyeni uzatman bile yeter. Birine yaptığın küçücük bir yardım onun hayatında unutulmaz bir anı olurken sana da kendini iyi hissettirir. Küçük şeylerin büyük etkileri olabilir!
5. Nazik ol
Kasa için sıradasın, sepetin ağzına kadar dolu ve hemen arkandaki kişinin sadece birkaç ürünü var. Bu kişiye senin önüne geçmesi için izin vermekte bir kayıp yok. Ona zaman kazandırman sana zaman kaybettirmez. Hatta onun da bir sonraki sefer bir başkasına aynı jesti yapmasını sağlayabilir. Nazik olmak zahmetsiz bir iştir ama etkisi büyüktür.
Son yorumlar